Монгол улсад элэгний хавдрын өвчлөл ихсэх хандлагатай байгаа бөгөөд эмийн эмчилгээнд гаж нөлөө багатай ургамлын гаралтай эм хэрэглэх хандлага нэмэгдэж энэ чиглэлийн судалгаа эрчимтэй өрнөж байна. Бидний судалгааны ажлын зорилго нь Байгалийн гүүн хөх Scutellaria baicalensis (Georgi) ургамлын хандны элэгний хавдрын эсэд үзүүлэх нөлөөг in vitro орчинд судлан тогтоох явдал юм. Байгалийн гүүн хөх Scutellaria baicalensis (Georgi) ургамлаас гаргаж авсан этанолын ханд элэгний анхдагч өмөнгийн эсэд дарангуйлах нөлөөтэй байх магадлалтай. Судалгаанд элэгний хавдрын анхдагч эсийн өсгөвөр-PCC, нохойн бөөрний MDCK шугаман эс болон Байгалийн гүүн хөх Scutellaria baicalensis (Georgi) ургамлын газрын дээд хэсгийн этанолон ханд, Scutellaria baicalensis (Georgi) ургамлын үндэсний этанолон хандаас ялгасан Skullcap бэлдмэлийг ашиглав. Байгалийн гүүн хөх Scutellaria baicalensis (Georgi) ургамлын ханд болон Skullcap бэлдмэл нь эсийн геномын ДНХ-д нөлөөлж задрал, гэмтэл үзүүлээгүй. Харин нэгж эсээс ялгасан ДНХ-ийн концентраци харилцан адилгүй байгаа нь хандаар үйлчилсэний дараа амüд үлдсэн эсүүдийн тоотой шууд хамааралтай байх магадлалтай. Байгалийн гүүн хөх Scutellaria baicalensis (Georgi) ургамлын ханд болон Skullcap бэлдмэл нь шууд ДНХ-д нөлөөлөхгүй, өөр механизмаар эсийг үхэлд хүргэж байна. Бидний судалгаагаар Байгалийн гүүн хөх Scutellaria baicalensis (Georgi) ургамлын ханд 100 µg/ml бэлдмэл эсийн Bcl-2 генийн экспрессийг идэвхжүүлж 6%-иар байв. Skullcap бэлдмэл (100 µg/ml) 4,8 %, Байгалийн гүүн хөх Scutellaria baicalensis (Georgi) ургамлын ханд 13,2%-иар ZFYVE1 генийн экспрессийг дарангуйлж байна. 100 µg/ml концентраци бүхий бэлдмэл болон хандаар үйлчлэхэд тус бүр GAPDH генийн экспресс 13,4% ба 18,9%-иар тус тус дарангуйлагдсан. 100 µg/ml бэлдмэл болон хандаар GPR175 генийн экспрессийг 34,1% ба 41,5%-иар тус бүр дарангуйлж байв. Бидний судалгааны дүнд 100 µg/ml хандаар үйлчлэхэд GPC3 генийн экспресс илэрсэнгүй. Судалгаагаар эсийн апоптозийн процессийг гүйцэтгэгч CASP3 генийг олшруулах туршилтыг 3 давталттай явуулсан ч уг ген илэрсэнгүй.

Introduction:Influenza A viruses (IAV) are important pathogens that cause acute diseases in humans and domestic animals. In Mongolia only during 2010/2011 influenza season, there has been registered in average 1232 influenza like illness per 10.000 people, which is 5.8% of all the registered outpatient visits. Scutellaria baicalensis Georgi is one of the most widely used Mongolian Traditional Medicine that historically is used in anti-inflammation, anticancer, antiviral and antibacterial therapy. The goal of this study was to study antiviral effectiveness of Scutellaria baicalensis Georgi extract on the cells via in vitro. Methods:Water extracts of Scutellaria baicalensis Georgi were prepared from its rhizomes and herbs. To assess the antiviral properties, avian influenza virus isolate A/H3/Teal/Tunka/7/2010 was incubated at 37°C for 30min in presence and absence of plants and the drug extracts in various concentrations. Subsequently the concentration of infectious virus in each sample was determined by plaque assays. Neutralisation indexes and 90% plaque reduction concentrations had been estimated for each extract and significance of data obtained was evaluated using convenient statisticalmethods. Results:The extracts of Scutellaria baicalensis Georgi no significant toxicity, is well tolerated by Madin-Darby canine kidney cells at concentrations up to 1-0.25%. The extracts of Scutellaria baicalensis Georgi reduced the titer of A/Teal/Tunka/7/2010 (H3N8) by 50% (p≤0.05). The plaque reduction neutralization tests revealed that none of the extracts tested were able to inhibit 90% of plaques. However, extract ofScutellaria baicalensis Georgi, is able to inhibit more than 50% of plaques at low dilutions from 1:3 to 1:14 and the former two were expressing concentration- dependent inhibitory effect. Conclusion 1.Antiviral action of the extracts of Scutellaria baicalensis Georgiis detected. These extracts significantly reduced the infectiveness ofinfluenza A virus H3N8 in-vitro when used in high concentrations (1-0.25%). 2.Extract of Scutellaria baicalensis Georgi is well tolerated by Madin-Darby canine kidney cells at concentrations up to 0.94%.